Август: рубл учун хатарли ой ёхуд доллар нега кўтариляпти?

2023 йил август ойида долларнинг рублга нисбати тарихий тенденциялар ва объектив омиллар бўйича пасаймоқда. Геосиёсий зарбалар, дивидендларни тўлаш ва таътил мавсуми рублнинг бу ойдаги ноқулай аҳволига таъсир қилади.

Сўнгги 25 йил ичида рубл август ойида атиги 18 марта мустаҳкамланди ва энг катта пасайишлар 1998 йилдаги дефолт ва 2018 йилда АҚШ иқтисодиётидаги ставкалар ва санкцияларнинг ошиши билан боғлиқ бўлган эди. Худди ўша вазият 2023 йил август ойида такрорланиши кутилмоқда.

Рублнинг заифлашувининг объектив сабабларидан бири –  Россия компанияларининг катта дивиденд тўловларидир. Бу эса Россия валютасини долларга айлантиришга ва рубл курсининг пасайишига олиб келади.  Дам олиш мавсуми ҳам валютага бўлган талабнинг ошишига ва ишбилармонлик фаоллигининг пасайишига сабаб бўлади.

Долларнинг курси 2023 йил май ойидан бошлаб рублга нисбатан мустаҳкамланди, бу “Вагнер” ХҲК билан бўлган воқеалар туфайли экспорт-импорт оқимларидаги номутаносиблик ва сотиб олиш ваҳимасига билан боғлиқ. 2023 йил август ойида доллар курси прогнозлари 80 рублдан 120 рублгача ўзгариб туради, курснинг 100 дан юқорида мустаҳкамланишининг эҳтимоли кам. Бироқ, август ойида долларнинг курси Россия иқтисодиётининг ривожланишига ва халқаро молиявий воқеаларга боғлиқ.

Доллар ва евро тақчиллиги ҳам долларнинг ўсиб бораётган курсига таъсир қилади. Параллел импортни юан ва рубл билан тўлашнинг иложи йўқлиги қайд этилгани доллар ва евро танқислигига, бу эса валюта курсининг кескин ўзгаришига олиб келади. Рубл билан тўланадиган экспорт даромадларининг кўпайиши бозорда валюта ҳажмининг чекланишига ҳам таъсир қилади.

Август ойида глобал иқтисодиётнинг секинлашиши прогноз қилинмоқда, бу нефт нархларига таъсир қилиши мумкин. Август ойидаги доллар курси билан боғлиқ вазият глобал бозорлардаги ўзгаришлар ва глобал иқтисодий вазиятга боғлиқ бўлади. Доллар ва евро оқими чекланиши кутилмоқда, аммо хом ашё бозорларидаги вазият яхшиланганда ва капиталнинг чиқиб кетишига таъсир қилиши мумкин бўлган геосиёсий омиллар бўлмаса, рублга босимни юмшатиш мумкин.