Germaniyada og‘ir ahvolga tushgan talabalar…ning o‘zlari aybdor – huquqshunos

9-iyun kuni Germaniyada og‘ir ahvolga tushib qolgan 14 nafar O‘zbekiston fuqarosiga yordam ko‘rsatilgani haqida xabar berilgan edi.

Hamyurtimiz, immigratsiya bo‘yicha huquqshunos Alisher Sodiqov Germaniyada Savdo-sanoat palatasida ishlaydi. U shuningdek, O‘zbekiston Respublikasi Migratsiya agentligi ekspertlar kengashi raisi hisoblanadi. U talabalar bilan bo‘lgan va shunga o‘xshash hodisalar haqida o‘z fikrlari va kuzatishlarini bayon qildi.

Sodiqovning aytishicha, Germaniyaga kelgan O‘zbekiston fuqarolari Qoraqalpog‘iston Milliy universiteti talabalari bo‘lib, “WORK and TRAVEL” dasturi bo‘yicha Germaniyaga kelgan. Qoraqalpog‘iston Milliy universitetining hamkori Germaniyaning NoVo Agency kompaniyasi bo‘lib, u bir necha yillardan buyon Germaniyada yuzlab O‘zbekiston fuqarolarini ish bilan ta’minlab, O‘zbekistonda turli ta’lim dasturlarini amalga oshirib kelmoqda, shuningdek, Xorazmda nemis maktabi ochilishi homiylaridan biri hisoblanadi.

Bundan tashqari, NoVo Agency kompaniyasi O‘zbekiston Respublikasi Migratsiya agentligining rasmiy hamkori hamdir.

Alisher Sodiqovning so‘zlariga ko‘ra, barcha talabalarga tegishli nemis mehnat vizasi berilgan. NoVo agentligi tomonidan taqdim etilgan ko‘rsatmalarga ko‘ra, talabalar Germaniyaga qabul qiluvchi tomon ishchilar uchun tegishli uy-joy tayyorlashi, shuningdek, korxonalarda ish tartibini rejalashtirishi uchun 2025-yilning 15-iyunidan kechiktirmay yetib kelishlari kerak edi.

Germaniyadagi eng katta muammo bu uy-joy. Va hamma ham o‘z yashash joyini chet elliklarga ijaraga berishga tayyor emas va buning ob’yektiv sabablari bor. Biroq, nemis kompaniyasi tomonidan berilgan ko‘rsatmalarga qaramay, universitet talabalari kelganliklari haqida universitetga xabar bermasdan, hatto ota-onalarini ham aldab, ularni baribir joylashtirib qo‘yadi, degan o‘y bilan Germaniyaga muddatidan avval yetib kelishga qaror qilishgan. Talabalar bu mamlakat Nukusdan uzoqda ekanligini va real vaziyat boshqacha ekanini Germaniyaga kelgachgina anglab yetishdi. Oqibatda o‘zbekistonlik talabalar Frankfurtdagi O‘zbekiston konsulligiga qo‘ng‘iroq qilib, ularni aeroportda kutib olmagani, aldagani, endi esa ko‘chada qolishga majbur bo‘layotgani haqida yolg‘on gaplar aytib kompaniya ustidan shikoyat qilgan.

Konsullik talabalarni Frankfurtdagi yotoqxonaga joylashtirdi. Shu bilan birga, ular NoVo agentligiga murojaat qilib, muammoni zudlik bilan hal qilishni talab qilishdi. Kompaniyaning aybi yo‘qligi audio va SMS dalillar bilan tasdiqlanadi.
Germaniya qonunchiligiga ko‘ra, kompaniya xorijlik ishchilar tomonidan bunday qoidabuzarliklar, ko‘rsatmalarga rioya qilmagani uchun shartnomani buzish, shuningdek, ishlash ruxsatnomani bekor qilish va shunga mos ravishda vizani bekor qilishga haqli. Bu esa, albatta, yumshoq qilib aytganda, eng yuqori darajada bo‘lmagan O‘zbekiston fuqarolarining umumiy viza reytingiga salbiy ta’sir ko‘rsatadi.

Shunga qaramay, nemis kompaniyasi rahbariyati talabalarga peshvoz chiqdi va ularni Germaniyaning boshqa korxonalaridan ish qidirib, joylashtirishni boshladi. Ammo bu jarayon tez va byurokratik to‘siqlarsiz emas, vaqt va uzoq muloqotni talab qiladi. Hozirgi vaqtda talabalarning aksariyati allaqachon boshqa kompaniyalarga joylashtirilgan, umid qilamizki, O‘zbekiston fuqarolari Germaniya qonunlari va Germaniyada qolish qoidalarini buzmaydi.

Sodiqov Yevropa migratsiya tizimida ishlagan tajribasiga asoslanib, xorijlik fuqarolarning huquqlari juda kamdan-kam hollarda buzilishi, aksariyat hollarda chet elliklarning o‘zlari bilan bog‘liq muammolar yuzaga kelishini, huquqbuzarliklar bo‘yicha birinchi o‘rinda O‘zbekiston fuqarolari turishini aytdi.

Xususan, Sodiqov 2024-yil oktyabr oyida Germaniya mehnat agentligi O‘zbekistondagi oliy o‘quv yurtlari sirtqi talabalariga vaqtinchalik ishlash ruxsatnomalarini berishni boshlaganini, biroq bor-yo‘g‘i 3 oydan so‘ng ruxsatnoma berish to‘xtatilganini ma’lum qildi. Bu Germaniyaga kelgan o‘zbekistonlik talabalarning ko‘plab qonunbuzarliklari tufayli sodir bo‘ldi.

Bundan tashqari, talabalar tomonidan taqdim etilgan hujjatlar orasida juda ko‘p miqdordagi soxta hujjatlar borligi ma’lum bo‘ldi.

Ko‘p sonli sirtqi ta’lim talabalari Germaniyada noqonuniy qolishga qaror qilishgan. Ular korxonalar intizomini tizimli ravishda buzgan. Bularning barchasi Germaniya tomonining sirtqi talabalarga ruxsatnoma va vizalar berishni to‘xtatishiga olib keldi.

Qoraqalpog‘iston Milliy universiteti talabalari bilan bog‘liq hozirgi vaziyatda Germaniya tomoni aybdor emas, ayb yuz foiz barcha qoida va talablarni buzib, hatto ota-onalarini ham aldab, Germaniyaga kelgan o‘quvchilarning o‘zida, degan fikr bildirdi Alisher Sodiqov.