Марказий Осиё сув танқислиги ёқасида(ми?)

Марказий Осиёда гидроэнергетика салоҳиятининг 25 фоиздан камроғи ўзлаштирилган.

Евросиё тараққиёт банки бошқаруви раиси Николай Подгузов Бутунжаҳон гидроэнергетика конгрессида Марказий Осиё мамлакатлари беш йилдан кейин 5-12 куб километр сув танқислигига, шунингдек, электр энергиясига бўлган талабнинг ортишига дуч келишини тахмин қилган.

“Марказий Осиё 2028-2029-йилларда сув танқислигига дуч келади. Шу билан бирга, минтақада электр энергиясига талаб сезиларли даражада ошиши кутилмоқда”, – дея Подгузовнинг сўзларини келтиради банк матбуот хизмати.

ЕТБ раҳбарининг фикрича, янги гидроэлектр станцияларни қуриш ва мавжудларини модернизация қилиш иқлим ўзгариши оқибатларини юмшатиб, иқтисодий ва ижтимоий ривожланишни таъминлайди. Шу муносабат билан ЕТБ яқин уч йил ичида Марказий Осиё сув-энергетика комплексини ривожлантиришга 400 миллион доллардан ортиқ сармоя киритишни режалаштирмоқда, дейилади хабарда.

Умуман олганда, банк ҳисоб-китобларига кўра, Марказий Осиёда гидроэнергетика салоҳиятининг 25 фоиздан камроғи ўзлаштирилган. Минтақада умумий қуввати қарийб 14 минг МВт бўлган 80 дан ортиқ гидроэлектр станциялари мавжуд. 2035 йилга бориб вилоятдаги ГЭСлар қувватини эскиларини модернизация қилиш ва янгиларини қуриш ҳисобига 8900 МВт га ошириш режалаштирилган.

Ростдан ҳам Марказий Осиёга сувсизлик хавф солмоқдами? Қирғизистонлик журналист  Қурманбек Иманалиевнинг фикрича, Марказий Осиё яна 50 йил давомида бундай муаммога дуч келмайди. У ЕТБ бошқаруви раиси Николай Подгузовнинг даъволарига раддия берган.

“Евросиё тараққиёт банкининг ўз таҳлилий институтлари борми? Аммо музликларимизнинг ўзи яна камида 100 йилга етса, яна нима ҳақида гапириш мумкин?

…Нега улар яқинлашиб келаётган инқироз ва бизга сув  етишмаслигини башорат қилишмоқда? Эҳтимол, улар ўз банклари орқали пул беришни хоҳлашаётгандир. “ЕТБ яқин уч йилда Марказий Осиё сув-энергетика комплексини ривожлантиришга 400 миллион доллардан ортиқ сармоя киритишни режалаштирмоқда. Жорий йилда банк Қирғизистонда 100 мегаватт қувватга эга Қуланак ГЭСи қурилишини молиялаштиришни бошлади ва бошқа гидроэнергетика лойиҳаларини, жумладан, Марказий Осиёдаги энг йирик бўлмиш Қамбарота ГЭС-1 ва Роғун ГЭСини молиялаштириш бўйича музокаралар олиб бормоқда. Эҳтимол, буларнинг барчаси шу нуқтаи назардан уринишлардир.

Банк нуқтаи назаридан, албатта, тезроқ пул бериши керак. Сув танқислиги бўлади, дейилса, бу ГЭСларни қуриш тезлашади. Кейин эса бу пул бизга неча фоиз ва қайси муддатга берилишини кўришимиз керак. 0,1% бўлса бошқа гап, 5% бўлса-чи… Улар бизга беш йилдан кейин сувсиз қолишимизни башорат қилишмоқда. Лекин бундан олдин тоғларимизга, музликларимизга қарашса бўларди”, деб ёзади қирғиз журналисти.