❓ Maymun chechagi nima va u O‘zbekistonga xavf solmaydimi?

Ma’lumki, joriy yilning 14-avgust kuni JSST Afrikada tarqalayotgan maymun chechagining Clade 1b shtammining yangi to‘lqini tufayli, sog‘liqni saqlash bo‘yicha favqulodda holat deb e’lon qildi.

Kasalliklarni oldini olish va nazorat qilish bo‘yicha Yevropa markazi (ECDC) mpox virusi (ilgari maymunchechak deb ataladigan) tarqalishi bilan bog‘liq xavf darajasi “past”dan “o‘rtacha”ga oshganini e’lon qildi. Ushbu qaror hozirgi vaqtda kasallik avj olgan Afrikadan olib kelingan virusning yangi shtammining Yevropaga tarqalish xavfi ortib borayotgan bir paytda qabul qilindi.

Sabablari va tarqalishi
Xavf darajasining oshishi Yevropa va Afrika o‘rtasidagi yaqin aloqalar bilan bog‘liq. Mpox virusi to‘g‘ridan-to‘g‘ri jismoniy aloqa orqali, shu jumladan teri, shilliq pardalar, tana suyuqliklari, to‘shak yoki kiyim kabi ifloslangan narsalar orqali uzatiladi. 2022-yilgi epidemiya shuni ko‘rsatdiki, eng ko‘p holatlar bir jinsli jinsiy aloqada bo‘lgan erkaklar orasida bo‘lgan, bu ma’lum xavf guruhlarini ko‘rsatadi.

Afrika va Yevropadagi vaziyat
2024-yil 15-avgustda Jahon sog‘liqni saqlash tashkiloti (JSST) Shvesiyada mpox virusi shtammi bilan kasallanishning yangi holatini tasdiqladi. Bu Afrikadan olib kelingan kasallikning birinchi holati edi. Burundi, Keniya, Ruanda va Uganda kabi mamlakatlarda og‘irroq kechadigan va o‘lim darajasi ko‘tarilgan yangi shtamm bilan kasallanishning yuzlab holatlari qayd etilgan.

Xavotirlar ortib borayotganiga qaramay, Germaniya sog‘liqni saqlash vaziri Karl Lauterbax virus Germaniya va butun Yevropa aholisi uchun jiddiy xavf tug‘dirmasligini ta’kidlamoqda. Biroq, Afrika bilan yaqin aloqalarini hisobga olgan holda, Evropa davlatlari yangi yuqish holatlariga tayyor bo‘lishlari kerak.

Maymun chechagi rostdan ham xavfli kasallikmi, O‘zbekistonda uning oldini olish uchun nima ishlar qilinmoqda?

O‘zbekiston Respublikasi Sanitariya-epidemiologiya qo‘mitasi aholisi o‘rtasida “maymun chechagi” kasalligini erta aniklash va epidemik tarzda tarqalib ketishini oldini olish chora-tadbirlari to‘g‘risida ma’lumot berdi.

Sanepidqo‘mita boshqarma boshlig‘i Rustamjon Ikramovning so‘zlariga ko‘ra, ushbu kasallikka chalinganlikda gumon qilinadigan holatlarda laboratoriya tashxislarini o‘tkazish uchun virusologiya mutaxassislari qayta tayyorgarlikdan o‘tkazilgan. Maymunchechak kasalligini tashxislash uchun zarur bo‘ladigan diagnostika va test sistemalarini olib kelish yuzasidan ishlar yo‘lga qo‘yilgan.

Shuningdek, yaqin kunlarda yuqumli kasalliklar shifoxonalarida maymunchechak belgilarini aniqlash maqsadida shifokorlar bilan o‘quv seminarlari tashkil etiladi.

Mpox virusi bilan bog‘liq xavf darajasining ortib borishi Yevropada ehtiyot choralarini ko‘rish va vaziyatni kuzatish zarurligini ta’kidlaydi. Nisbatan xotirjamlikka qaramay, import qilingan holatlar va virus tarqalishi rasmiylar va jamoatchilikning e’tiborini kuchaytirishni talab qiladi.