Нега муҳожирларнинг Узоқ Шарқда ишлашга қизиқиши пасаймоқда?

Россия азалдан меҳнат муҳожирлари, айниқса Шимолий Корея ва Марказий Осиёдан келаётганлар учун жозибадор давлат бўлиб келган. Узоқ Шарқда улар қурилишдан тортиб қишлоқ хўжалигигача бўлган турли соҳаларда ишлашади. Бироқ сўнгги йилларда Россия ва дунёда иқтисодий ва сиёсий вазиятнинг ёмонлашуви туфайли минтақага мигрантлар оқими камайган.

Узоқ Шарққа муҳожирлар келиши нега камайди?

Росстат маълумотларига кўра, 2022 йилда Приморьега қўшни давлатлардан 7841 киши келган, бу 2021 йилга нисбатан 6,1 фоизга кам. Уларнинг аксарияти ишлаш учун келган Ўзбекистон ва Хитой фуқароларидир. 2022 йилнинг 8 ойида уларга миграция пропискаси бўйича қарийб 175 минг давлат хизматлари кўрсатилди. Россияда ишлашга бўлган қизиқишнинг пасайишига асосий сабаб – рубл курсининг заифлашиши, бу эса мигрантларнинг даромадларини миллий валютага нисбатан камроқ фойда келтиришидир. hh.ru сайтининг ёзишича, илгари Узоқ Шарқдаги муҳожирларнинг маоши тахминан 80 минг рублни ташкил этган бўлса, ҳозир бу миқдор унчалик жозибали кўринмайди. “Синергия”  корпорациясининг бандлик марказининг ижрочи мураббийи ва директори Ольга Асадчаянинг таъкидлашича, мигрантлар ишлайдиган анъанавий вазифаларда ўртача иш ҳақи йилига ўртача 10-30 фоизга ошган, аммо бу валюта курси туфайли даромад йўқотилишининг ўрнини қопламайди. Бундан ташқари, мамлакатдаги ва дунёдаги сиёсий вазият муҳожирларнинг Россияда қолиш ёки кетиш қарорига ҳам таъсир кўрсатмоқда. Мисол учун, АҚШ ва ЕИ томонидан санкцияларнинг кучайтирилиши, шунингдек, Украина билан зиддият туфайли кўплаб муҳожирлар Россияда ўзларини камроқ хавфсиз ҳис қилмоқда. Шунингдек, баъзи миграция донор-мамлакатлари ўз иқтисодиётларини фаолроқ ривожлантириш ва фуқаролари учун янги иш ўринлари яратишга киришдилар.

Узоқ Шарққа қандай мутахассислар керак?

Россия турли хил иқлим шароитлари ва ҳудудларига эга улкан давлатдир. Айрим ҳудудларда, айниқса шимолий ва чекка ҳудудларда ишчи кучи етишмайди, шунинг учун у ерда меҳнат муҳожирларига талаб катта. Узоқ Шарқда муҳожирлар анъанавий равишда қурилиш, қишлоқ хўжалиги ва хизмат кўрсатиш соҳаси каби соҳаларда ишлайди. Кўпгина фермерлар мавсумий ишлар учун чет элликларни ёллашни афзал кўришади, чунки улар маҳаллий ишчиларга қараганда камроқ маошга ишлашга тайёр. Бундан ташқари, муҳожирлар кўпинча россияликлар кам ҳақ тўланадиган ва қийин деб ҳисоблаган меҳнатни бажаради. hh.ru маълумотларига кўра, Узоқ Шарқда мигрантлар орасида қуйидаги касблар энг машҳур: Ҳайдовчилар, фасовкачилар,  ишчилар, тикувчилар, юк кўтарувчилар, фаррошлар,  курьерлар, қурилиш ва уй-жой коммунал хўжалигидаги барча ишчи мутахассисликлар. Бироқ, ушбу мутахассисликлар бўйича ўртача иккита номзод бор, бу эса минтақада ишчи кучи жиддий етишмаслигидан далолат беради.

Ишчи кучи етишмаслиги муаммосини қандай ҳал қилиш мумкин?

Экспертларнинг фикрича, Россия барқарор иқтисодий ўсишни таъминлаш учун меҳнат муҳожирларига муҳтож. Wellside ҳашаматли кўчмас мулк савдоси  агентлигининг ҳаммуассиси  Дмитрий Седовнинг айтишича, Россияга миграция оқими табиий иқтисодий ва демографик ривожланиш натижасидир. Улар, айниқса, ишчи кучи танқислиги кескин бўлган ҳудудларда меҳнат бозоридаги бўшлиқларни тўлдиришга ёрдам беради. Шунинг учун муҳожирлар учун уларнинг Россияга келиши ва қолишини рағбатлантирадиган шарт-шароитларни яратиш керак. Мумкин чора-тадбирлар қуйидагилардан иборат: Мигрантлар учун ишлаш ва яшаш учун рухсатномаларни олиш тартибини соддалаштириш. Мигрантларнинг иш ҳақини минтақадаги турмуш даражасига мос равишда ошириш. Мигрантларни ижтимоий ҳимоя қилиш ва соғлиғини сақлашни таъминлаш. Мигрантларни тайёрлаш ва малакасини ошириш дастурларини яратиш, шунингдек, уларнинг сифатли дам олишлари учун шарт-шароитлар яратиш. Бироқ, бу катта харажатларни талаб қилиши мумкин.

Айтиш жоизки, муҳожирларнинг Россияга қизиқиши юқорилигича қолмоқда ва уларнинг аксарияти нафақат пул ишлаш, балки фуқаролик олиш умиди билан мамлакатда қолишга интилмоқда. Масалан, биргина 2023 йилнинг дастлабки ойларида 106 мингдан ортиқ хорижлик Россия фуқаролигини олган бўлиб, уларнинг аксарияти тожикистонликлар эди.