Nima uchun Rossiya migrant bolalar ustidan nazoratni kuchaytirib, fuqarolikni olish jarayonini soddalashtirishga intilmoqda?

7-iyun kuni Rossiya Davlat dumasi qonun loyihasini birinchi o‘qishda ma’qulladi, unga ko‘ra, maktablar migrant bolalarning ta’lim muassasalariga qabul qilinishi haqidagi ma’lumotlarni Ichki ishlar vazirligiga topshirishi shart.

Qonun loyihasida ta’lim muassasalari va IIV o‘rtasida idoralararo elektron o‘zaro hamkorlikning yagona tizimi orqali axborot almashish ko‘zda tutilgan. IIV, o‘z navbatida, migrant bolalar va ularning ota-onalarini ro‘yxatga olish yoki ro‘yxatdan chiqarish to‘g‘risidagi ma’lumotlarni hududlar bilan bo‘lishadi.

Davlat Dumasi spikeri Vyacheslav Volodin tushuntirishicha, qonun loyihasining maqsadi xorijliklarning, jumladan, voyaga yetmaganlarning Rossiyada bo‘lishi qonuniyligi ustidan nazoratni kuchaytirishdan iborat ekan.

“Ichki ishlar vazirligi bolaning qaysi asosda mamlakatda ekanligi, uning ota-onasi kimligi, maqomi qonuniymi, qanday choralar ko‘rish kerakligi haqida to‘liq ma’lumotga ega bo‘lishi kerak”, — deydi Volodin.

Uning so‘zlariga ko‘ra, bu migratsiya rejimining mumkin bo‘lgan buzilishlariga tezkor munosabatda bo‘lish va tegishli choralar ko‘rish, jumladan, yashash uchun ruxsatnomani bekor qilish imkonini beradi.

Nega endi bu aynan hozir kerak bo‘lib qoldi?
Ushbu tashabbus bilan bir vaqtda Davlat Dumasi migratsiya siyosatiga oid boshqa takliflarni ham ko‘rib chiqmoqda. Xususan, Rossiya fuqaroligini olish uchun rus tilini majburiy bilish talabi muhokama qilinmoqda. Bu barcha muhojirlarga, shu jumladan sobiq ittifoq respublikalaridan kelganlarga ham tegishli.

Bundan tashqari, 2023-yil boshidan buyon Rossiyada Markaziy Osiyo davlatlari fuqarolari, ayniqsa, armiyada xizmat qilayotgan, mehnat shartnomasi bo‘lgan yoki Rossiya fuqarolari bilan qarindosh bo‘lganlar uchun fuqarolik olish tartibi faol ravishda soddalashtirilmoqda.

Buning Ukrainadagi urush bilan aloqasi bormi?
Migratsiya kuzatuvchilari va huquq himoyachilari muhojirlar ustidan nazorat kuchayganini Rossiya Ukrainadagi harbiy harakatlar kontekstida duch kelayotgan harbiy va demografik muammolar bilan izohlamoqda.

2022-yil boshidan buyon Rossiya fuqaroligini olgan muhojirlar soni, ayniqsa chaqiruv yoshidagi erkaklar orasida keskin oshgan. Bu ham ishchi kuchi tanqisligi, ham safarbarlik zaxirasini to‘ldirish zarurati bilan izohlanadi.

Mutaxassislarning fikricha, bolalar ustidan nazorat bu migratsiya monitoringini kengaytirish bo‘lib, endi nafaqat kattalarni, balki ularning oilalarini ham qamrab oladi. Huquqbuzarliklar yuzaga kelgan taqdirda, kelajakda butun oilaga hujjatlarni berishni rad etish masalasi ko‘rib chiqilishi mumkin.

Huquq himoyachilari nima deydi?
Inson huquqlari tashkilotlari xavotirda: yangi qonun maktablarni migratsiya nazorati vositalariga aylantirishi mumkin, bu gumanitar va ta’lim qonunchiligi normalariga ziddir.

«Bolalar ota-onalarining migratsiya maqomi uchun azob chekmasligi kerak. Ta’lim – bu huquq, imtiyoz emas», – deydi ismi sir qolishni istagan rossiyalik huquq himoyachilaridan biri.

Yangi qonunning qabul qilinishi bilan Rossiya muhojirlarni, jumladan, voyaga yetmaganlarni qattiq ro‘yxatga olish va nazorat qilish yo‘lida yana bir qadam tashlamoqda. Bir tomondan, bu migratsiya sohasida tartib o‘rnatishga yordam berishi mumkin. Boshqa tomondan, bu bolalar huquqlariga rioya etilishi haqida xavotir uyg‘otadi va muhojirlar jamoasi hamda davlat o‘rtasidagi ziddiyatni kuchaytirishi mumkin.

Qonun amalda qanday qo‘llanilishini vaqt ko‘rsatadi. Biroq, Rossiyaning 2025-yildagi migratsiya siyosati tobora davlatning ichki xavfsizligi va demografik strategiyasining bir qismiga aylanib borayotgani aniq.