Pavel Durov – to‘rtta pasporti bor mahbus

“VKontakte” va “Telegram” kabi mashhur loyihalarni asoschisi Pavel Durov qonun bilan bog‘liq muammolardan qochishning eng yaxshi yo‘li, marka yoki tanga yig‘ish emas, pasportlarni kolleksiya qilish degan fikrda bo‘lgan, shekilli. Har holda 2024-yil holatiga ko‘ra, Durovning to‘rtta: Rossiya, Sent-Kits va Nevis, BAA va fransuz pasportlari bor edi.

Durov Rossiyada tug‘ilgan va avtomatik ravishda rus pasportini olgan. Ammo u VKontakte tsenzurasi tufayli rasmiylar bilan muammoga duch kelishi bilan u mamlakatdan chiqib ketdi. Aftidan, u Rossiyada uning dahosi qadrlanmasa, o‘zi qadrlanadigan yurt topaman, degan qarorga kelgan, shekilli.

2013-yilda Durov bitta rus pasportining o‘zi yetarli emas degan qarorga keldi va kamtarona 250 ming dollar evaziga u Sent-Kits va Nevis fuqaroligini oldi. Xo‘sh, kim soliqdan ozod bo‘lish va ko‘ngli istagan joyga sayohat qilish imkoniyatidan voz kechadi? Asosiysi, uni ekstradisiya qilmasliklari.

2021-yilda Durov o‘z kolleksiyasiga BAA pasportini ham qo‘shdi. Unga Sent-Kits va Nevisning soliqsiz sharoitlari ham yetarli bo‘lmay qoldi. BAA fuqarolik masalalarida o‘zining qattiqqo‘lligi bilan mashhur bo‘lsa-da, Durov kabi “investorlar” uchun istisno qildi. Xo‘sh, Telegram shtab-kvartirasi uchun soliqlar o‘ta kam, texnologik innovatsiyalar yuksak qadrlanadigan yana qanaqa joy topish mumkin?

Fransiya fuqaroligini olgan 2021-yilda Durov Yevropaga ko‘chib o‘tish vaqti keldi, deb qaror qildi va u Fransiya fuqarosi bo‘ldi. To‘g‘ri, Fransiya BAA kabi “arzonbaho” emas va fuqarolikni olish uchun mamlakatda yillar davomida yashashni talab qiladi. Ammo Durov bo‘shliqni topdi – investisiya dasturlari va madaniyatga qo‘shgan hissasi. Endi u Yevropa Ittifoqi bo‘ylab bemalol harakatlana oladi va biznesini kengaytira oladi.

Durovning ko‘p fuqaroliligining sabablari oddiy: birinchidan, siyosiy xavflardan himoya.

Ikkinchidan, butun dunyo bo‘ylab erkin harakatlanish qobiliyati, bu uning global biznes manfaatlari uchun muhimdir. Uchinchidan, xarajatlarni optimallashtirish uchun soliq imtiyozlaridan foydalanish.

Ammo bunday pasportlar to‘plami ham Durovni 2024-yil 24-avgustda Fransiyada hibsga olishdan qutqara olmadi. Fransiya fuqaroligiga qaramay, Durov persona non grata deb e’lon qilindi.

Ko‘pchilik uning Rossiya hukumatini tanqid qilgani uchun hibsga olinishi siyosiy sabablarga ko‘ra, deb hisoblaydi. Biroq Fransiya prezidenti Makron uning hibsga olinishi siyosatga aloqador emasligini aytdi.

Shunday qilib, hatto to‘rtta pasportingiz soliqlardan qochishga yordam bersa-da, adolatdan berkinishni kafolatlamaydi.