Россия элчиси Тожикистон ТИВга чақирилди

Россиянинг Тожикистондаги элчиси Москвадаги талабалар ва муҳожирлар билан юз берган воқеалар туфайли ТИВга таклиф қилинди.

24 май куни Россиянинг республикадаги Фавқулодда ва мухтор элчиси Семён Григорьев Тожикистон Ташқи ишлар вазирлигига чақирилди.

Учрашувда элчининг эътиборига Тожикистон фуқароларининг Россия ҳудудида турли баҳоналар билан оммавий ҳибсга олинаётгани ҳақида келаётган маълумотлардан тожик томонининг ташвиши етказилди, деб хабар беради Тожикистон вазирлиги сайти.

Хусусан, учрашувда 19 май куни эрталаб Хабаровск ўлкасидаги Комсомолск-на-Амур техника университетининг 3-сонли ётоқхонасида содир бўлган воқеа атрофлича муҳокама қилинди.

“Ушбу университетда таҳсил олаётган юздан ортиқ тожикистонлик талаба Россия ҳуқуқ-тартибот идоралари томонидан сўроқ ва шафқатсиз муносабатда бўлган. Бундай ҳодисалар Тожикистон-Россия стратегик шериклик ва иттифоқчилик руҳига тўғри келмайди ва бу борадаги томонлар таълим соҳасидаги ҳамкорликни янада ривожлантиришга қаратилган саъй-ҳаракатларга зарар етказиши мумкин”, — дейилади хабарда.

Нима бўлган эди?

Комсомолск-на-Амурда таҳсил олаётган 100 дан ортиқ тожикистонлик талабалар Хабаровск ўлкаси хавфсизлик кучлари томонидан калтаклангани ҳақидаги маълумот 23 май куни пайдо бўлган эди.

Хабар қилинишича, 19 май куни эрта тонгда ОМОН ва ФСБ ходимлари ётоқхонага дарс бошланишидан аввал келган. Улар хавфсизлик камераларини ўчириб, талабаларни калтаклай бошлаган. Воқеа гувоҳининг таъкидлашича, ниқобли ходимлар “бармоқларида кастетга ўхшаш махсус тактик қўлқоплардан” фойдаланган.

“Бундан ташқари, улар тўппонча ва электрошокерлар билан қуролланган эди. Ким уларни нима учун калтаклаганини сўраса, қўшимча зарба олди”, – дейди талаба.

Унинг сўзларига кўра, талабалардан телефон ва ҳужжатлар олиб қўйилган. Тожикистонлик олти талаба сўроққа тутилган, бироқ кўп ўтмай қўйиб юборилган. Рейд давомида 15 киши тан жароҳати олган, суҳбатдошнинг сўзларига кўра, улардан баъзилари жарроҳлик амалиётига муҳтож.

Университет маъмурияти “тожикистонлик талабалар ва ҳуқуқ-тартибот идоралари ходимлари ўртасида можаро бўлганини тасдиқлади, бироқ университет ректори Эдуард Дмитриев талабаларнинг оммавий калтакланганини инкор қилди. Унинг сўзларига кўра, университет миграция хизмати томонидан текширилган.

“Тожикистонлик тўрт нафар талаба томонидан ҳуқуқ-тартибот идораларига ўз вазифаларини бажаришга тўсқинлик қилишга уриниш бўлган, бу ҳаракатга ҳуқуқ-тартибот идоралари вакиллари томонидан чек қўйилган”, — деган Дмитриев. У талабаларнинг ҳаракатлари айнан қандай “тўхтатилгани”га аниқлик киритмаган.

23 май куни талабалар билан учрашувда университет раҳбарияти рейд терроризмни молиялаштирганликда айбланган талабанинг қўлга олиниши билан боғлиқлигини маълум қилди. Бу расман тасдиқланмаган.

Биринчи расмий муносабат

Ташқи ишлар вазирлигида элчи билан учрашув Россиядаги муҳожирлар билан сўнгги кунларда содир бўлган воқеаларга масъулларнинг биринчи расмий муносабати бўлди.

Хусусан, Тожикистоннинг Россия Федерациясидаги элчихонаси ва республиканинг Новосибирскдаги Бош консуллиги фақат бир кун аввал “Азия-Плюс” агентлигининг сўровига ёзма жавобда Комсомолск на-Амур шаҳрида тожикистонлик талабалар билан содир бўлган воқеадан хабардор эканликларини билдирган.

“Биз вазиятни кузатмоқдамиз ва қўшимча маълумотга эга бўлишимиз билан сизга хабар берамиз”, — дейилади мактубда.

“Азия-Плюс” элчихонадаги маълумотни икки кун ичида олишга ҳаракат қилган бўлса-да. Мессенжердаги телефон қўнғироқлари ва хабарларга жавоб берилмаган, юборилган ёзма сўровга юқоридаги жавоб олинган.

Дарвоқе, 20 май, шанба куни ҳам талабалар Тожикистоннинг Россиядаги элчихонасига ёрдам сўраб мурожаат қилишган.

“Жума куни олиб қўйилган телефонлар шанба куни бизга қайтарилганида, биз дарҳол элчихонага қўнғироқ қилдик. Лекин улар бугун шанба, ишланмаслигини, душанба куни боғланишимизни айтишди. Лекин ҳозирча ҳеч ким бизга қўнғироқ қилгани йўқ”, — дейилади талабалар каналида.

Мигрантларга қарши рейдлар

23 май куни кечқурун Москва яқинидаги Котелники полиция бўлимига 100 га яқин тожикистонлик муҳожир олиб келинган.

Муҳожирлар тожикистонликларга тегишли “Дийдор”, “Роҳат”, “Амина” ва “33 хауз” чойхоналарида ўтказилган рейдлар чоғида қўлга олинган.

Маҳбуслардан бирининг Озоди радиосига айтишича, ОМОН ходимлари муҳожирларни кечки 19:00 дан эрталабки 7:00 гача туришга мажбурлаган.

“Ўша кечаси 30 га яқин одам депортация қилинди. ОМОН ўзини қўпол тутди, бизни ҳақорат қилди ва ҳаммани Украинага хандақ қазиш учун жўнатиш керак, деб ҳақорат қилди”, – дейди жабрланганлардан бири.

Россия расмийлари Тожикистондан келган муҳожирларга қарши уюштирилган рейдлар ва ОМОН ходимларининг қўпол ҳаракатлари сабабларини тушунтирмаяпти. Тожикистоннинг Россия Федерациясидаги элчихонаси вазиятга изоҳ бермаяпти. 18 май куни Котелникида ҳам юзлаб тожикистонликлар ҳибсга олинган.

Муҳожирларга қарши ҳаракатлар ўтган ҳафта Котелники шаҳрида яшовчиларнинг бир гуруҳи президент Владимир Путинга мурожаат қилганидан кейин кучайган. Улар ўз шаҳри “Тожикистон анклавига” айланганини даъво қилишган.