Рублнинг тушиши меҳнат муҳожирларининг Россиядан чиқиб кетишига олиб келиши мумкин

Россиядан меҳнат муҳожирларининг оммавий чиқиб кетиш хавфи эксперт ва таҳлилчилар томонидан муҳокама қилинмоқда. Бироқ, ушбу ҳодисанинг сценарийси кўринганидек даражада оддий эмас.

Мутахассисларнинг фикрича, кўплаб меҳнат муҳожирлари Россия аҳолиси билан бирга оғир кунларни бошдан кечиришга тайёр. Бироқ уларнинг кўпчилиги учун Россияда қолиш учун сабаб тобора камайиб бормоқда.

Рубл курсининг ўзгариши

14 август куни доллар ва евронинг қиймати 2022 йил мартидан буён максимал қийматга – мос равишда 100 ва 110 дан ошди. Бу ҳолат меҳнат муҳожирлари, айниқса қурилиш соҳасида ишлаётганлар учун Россия бозорининг жозибадорлигини камайтириши мумкин. Бу фикрни қурувчилар миллий ассоциацияси (НОСТРОЙ) раҳбари Антон Глушков билдирди.

“Сўнгги бир ой ичида сезиларли ўзгаришларни кўрдик дейишга ҳали эрта. Бу бир зумда содир бўлмайди. Лекин таъсир икки-уч ой ичида сезиларли бўлади”, – дея таъкидлаган Глушков.

Мутахассисларнинг ҳисоб-китобларига кўра, рублнинг пасайиши туфайли ишлаб топган пулининг бир қисмини ватанига жўнатган мигрантлар даромадларининг учдан бир қисмини йўқотиши мумкин. Демак, аввалроқ мигрантнинг ойлик маоши 500 доллар бўлган бўлса, ҳозир бу рақам 350 долларга камайган.

“Мигрантлар ҳақиқатан ҳам даромадлари пасайганини ҳис қилишди. Масалан, бир йил олдин бир доллар 55 рубл эди, ҳозир эса 100. Гап ишчилар учун бу даромаднинг 30-35 фоизга камайганини англатади”, – деди Россия Федерацияси ҳукумати ҳузуридаги Молия университети Ижтимоий-иқтисодий тадқиқотлар институти директори, иқтисод фанлари доктори Алексей Зубец. Бироқ, унинг қўшимча қилишича, гарчи уларнинг кўпчилигида муқобил вариантлар бўлмаса-да, бу муҳожирларнинг кетишига сабаб бўлиши мумкин.

Масалан, Қирғизистон, Ўзбекистон ва Тожикистон меҳнат муҳожирларнинг аксарияти Россия ҳиссасига тўғри келади. Бу мамлакатларнинг ҳеч бири меҳнат бозори бундай юқори талабни қондира олмайди. Шу тариқа, иқтисодий вазият ёмонлашганини ҳисобга олсак ҳам, Россия кўплаб муҳожирлар учун энг жозибадор вариант бўлиб қолмоқда.

Алексей Зубец, шунингдек, диаспоралар зарарларни қоплаш учун иш ҳақини оширишни талаб қила бошлаши мумкинлигига ишора қилган. Бу йил охиригача маошларнинг 20 фоизга ошишига олиб келиши мумкин. Бироқ, бу ташаббус муҳожирларни расман ёллаган қурилиш компанияларидан ҳам, “доставка” соҳасида ишлашга ўтаётган муҳожирларнинг ўзидан ҳам чиқиши мумкин.

Мутахассис, шунингдек, кўплаб муҳожирлар аллақачон иқтисодий зарбаларга мослашиш тажрибасига эга эканлигини, чунки улар 2020 йил – пандемия даврида ва 2008 йилдаги молиявий инқироз пайтида шунга ўхшаш вазиятга дуч келганини айтади. Бу эса, муҳожирларнинг оммавий равишда чиқиб кетиши эҳтимоли камлигини кўрсатади.

Меҳнат муҳожирлари касаба уюшмаси раиси Ренат Каримовнинг таъкидлашича, кўплаб муҳожирлар аллақачон Россияга келиб қўним топган, оилавий ҳаётини тартибга солиб, болалари маҳаллий мактабларда таҳсил олмоқда. Бу кетиш жараёнини қийинлаштиради ва ўзини оқламайди.

Шу тариқа, Россиядаги меҳнат муҳожирлари билан боғлиқ вазият мураккаб ва ноаниқ бўлиб қолмоқда ҳамда мамлакатдан оммавий чиқиб кетиш кутилмаса керак.