“Уйга қайтган муҳожир”: Россиядан қувилган Фарҳод темиртирноқ пиллакор, деҳқон, блогер

Фарҳод Темиртирноқ. Бу ном Россиядаги ватандошларимиз учун анча таниш. Ижтимоий тармоқлардаги бир қатор танқидий чиқишлари, хайрия тадбирлари ва шеърлари билан жамоатчилик эътиборига тушган.

Ўтган йили ватанга қайтган, аниқроқ айтганда, 2028 йилгача Россияга киришга тақиқ қўйилган. Айни пайтда Фарғона вилояти Фурқат туманида истиқомат қилаётган Фарҳоджон Умрзоқов ипак қурти боқди, ҳозирда ер олиб, деҳқончилик қилмоқда.

Хўш, 7 йиллик мухожирликдан кейинги Ўзбекистондаги ҳаёти қандай кечмоқда? Темиртирноқнинг “тирноқлари” синиб қолмадими? Даромади қандай? Ўй-фикрлари, режалари, ижтимоий ҳаёт…

“Етти йиллик муҳожирликдан сўнг Ватанга қайтдим. Ер олиб, деҳқончилик қиляпман. Бу йил биринчи марта ипак қурти боқдим.

Москвага биринчи борган йилим “паддон” омборда ишлаганман. Видеоблогингга қизиқдим, влоглар қила бошладим. Томошабинлар кўпайди. Кейин ишончли такси, ишончи авиакасса хизматлари ҳақида сўровлар кўпайди. Шу соҳани курсда ўқиб-битирдим. Авиакасса очдим. Кейин чойхона очдим. Шу тарзда 7 йилни Мосвкада ўтказдим. Ўзбекистон ва Россия ўртасида фарқ катта. Москвада кунига 3000 рубль топиш мумкин эди. Ўзбекистонда ойига 6 млн сўмга яқин пул топаман”, дейди Фарҳод.

Унинг бўш вақти деярли йўқ. Кунинг асосий қисмида далада меҳнат билан кун ўтказади. Унинг режалари, ишлари шунчалик кўпки, имкон қадар ухламасликни, лекин чарчамасликни Худодан сўрайди.

“Имкон бўлса, Россияга қайтардим…”

— Имкон бўлса, Россияга қайтардим. Нега? Чунки мен бу ерда, нари борса, 6-7 кишига ёрдам беряпман. Ишлагани учун кунига 220 минг сўмдан пул бераман. У ҳам вақтинча, мавсумий ишлар учун. Йил бўйи уларни иш билан таъминлаш имконим йўқ. Мосвкада эса бу борада анча имконият бор эди, камида 10 нафар одамга ёрдам берардим. Хайрия, судларда таржимонлик қилиш, “морг”дан майитни ватанга юбориш ва ҳакозо. Бир ойда энг камида 6-7 нафар майитни ҳужжатларини тўғрилаб, Ўзбекистонга жўнатардим. Ҳужжатсиз мигрантларга ёрдамим тегарди. Ҳозир ундай имконим йўқ…

“Россияда ўзбек ўзбекни жуда кўп алдайди…”

— Ҳозирда Россияда онлайн авиакассам ишлайди, икки қизни иш билан таъминлаганман. Бироқ улар кўпроқ мени сўрайди, ишонч ҳосил қилиш учун. Чунки Россияда ўзбек ўзбекни алдаш ҳолатлари жуда ҳам кўп. Масалан, билет сотамиз, деб пулини тушириб олади, кейин ғойиб бўлади. Уни топиш учун ойлаб вақт кетади. Бунинг устига Ўзбекистон фуқаролари мурожаатларини жудаям секинлик билан кўриб чиқади. Бундай ҳолатларда ишончли авиакассаларга эҳтиёж ошган. Ҳозир Ўзбекистонда эканим учун юртдошларимга кўп фойдам тегмаётганидан афсусланаман. Одамларга ёрдам бериб, роҳат қилиш имконим қирқилган…

“Ўзбекистон сўз эркинлиги йўқ”

Фарҳод ижтимоий тармоқларда “Темиртирноқ” таҳаллуси билан танилган. Ўзбекистонга қайтгач, улардаги фаоллик сусайди. Аввалгидек танқидий чиқишлар деярли йўқ. У бу ҳолатни шундай изоҳлайди:

— Ўзбекистонда сўз эркинлиги йўқ экан. Мен бор деб ўйларканман. “Сўз эркинлиги бор” деган гап халқаро минбарларда айтиладиган қуруқ гаплар холос. Бирор муаммони олиб чиқсам, ички ишлар ходимлар чақирашади. Нимага буни чиқардинг, деб сўрашади. Ҳаммасини фактлари билан исботлаб берган тақдиримда ҳам бир кун умрим ўша ерда ўтади. Вақтим, умрим увол кетади. Шунинг учун бундай чиқишлар қилмасликка қарор қилдим. Гапирганим билан ҳеч ким инобатга олмайди, вақтимни сарфлашдан маъно йўқ…

“Менинг болам ҳам мигрант бўлмаслиги учун…”

— Болам ҳам мигрант бўлмаслиги учун ўзим ёқтирмаган сиёсатдан боламни қутқаришим керак. Боламнинг болалигини ўғирламаслиги учун ҳаракат қилишим керак. Ёки нафақат мен, балки оиламдагиларнинг барчаси “темиртирноқ” бўлиши керак. Мисол, ҳозир Яйпан мардикор бозорига чиқинг. Мактаб ўқувчиларига тўла. Таътилни меҳнат билан, пул топиш учун ўтказяпти. Мен хоҳлардимки, шу ўқувчилар ишлашнинг ўрнига ўқисин. Кунига беш дона инглизча сўз ёдлаганда, йилига 1 ярим мингта сўз ёдлаган бўлади. Бу билан унча-мунча гаплашса бўлади. Болалар пул топяпти, тўғри, лекин бунинг келажаги йўқ.

Ҳозирда давлатлар миграцияда катта даромад кўради. Россияда ҳам шундай. Сотаётган ёғочидан кўра, миграциядан яхши даромад қилади. Менинг кузатишим бўйича, Россияда бир нафар мигрант йилига ўртача 900-1000 доллар атрофида ҳужжатларга харажат қилади. У ердаги еб-ичишу, саёҳатлар, харидлар, ижара учун сарфлаётган маблағларини айтмаяпман. Афсуски, Ўзбекистонда одамлар кун кўриш учун ишлаяпти, ишчи кучи арзон. Энг ёмони, бунинг оқибатида кўпроқ пул топай деб кучга тўлган йигитлар четга кетяпти…

“Кўр бўлсанг ҳам, кўрнамак бўлма”

— Миграция соҳасида олдингидан шароит зўр. “Кўр бўлсанг ҳам, кўрнамак бўлма”, дейди доно халқимиз. Ҳозир шароитлар яхши четга чиқиш учун. Авваллари Кореяга ишга кетиш учун пора бериларди. Ҳозир Ташқи меҳнат миграцияси агентлиги телеграм канали доимий эълонлар берилади. Тил билган одам бемалол кетиб, яхши пул топиши мумкин. Германия, Англияга квоталар бериляпти. Россияда 2 ойда топадиганини Европада бир ойда олса бўлади. Ўзим ҳам ният қилиб турибман: Англияга бормоқчиман. Қишлоқ хўжалигини ўрганиб келмоқчиман.

Ипак чопон қолар ипак қуртидан,

Сендан нима қолар? Мендан не қолар?!

Кимдан ибрат қолар, кимдан қарз қолар,

Сендан нима қолар? Мендан не қолар?!