Ukrainada asir tushgan o‘zbekistonliklar prezidentdan yordam so‘radi

O‘tgan haftada Ukraina hududidagi qurolli mojaroda xorij fuqarolarining ishtirokiga bag‘ishlangan “Yashashni xohlayman” loyihasini nashr etish doirasida Rossiya Federatsiyasi Qurolli Kuchlari tomonida jangovar harakatlarda qatnashgan 1110 nafar O‘zbekiston fuqarosi ro‘yxati e’lon qilindi.

Material O‘zbekiston jamiyatida keng jamoatchilik rezonansiga sabab bo‘ldi va davlat idoralarining rasmiy munosabatiga sabab bo‘ldi. O‘zbekiston Respublikasi Tashqi ishlar vazirligi nashr mazmunidan xavotir bildirgan bayonot berdi va keltirilgan faktlar bo‘yicha tekshiruv boshlanganini e’lon qildi. Shuningdek, agentlik ma’lumotlar tasdiqlansa, qonun doirasida tegishli qaror qabul qilinishini ta’kidladi.

Ayni vaqtda Ukrainadagi harbiy asirlar lagerlaridan birida loyiha vakillari Rossiya tomonida harbiy amaliyotlarda qatnashib asirga olingan bir qator O‘zbekiston fuqarolari bilan suhbatlashdi. Mahbuslar aldanganiga ishonishlarini aytishdi. Ularning so‘zlariga ko‘ra, dastlab ularga yuqori maosh, qog‘ozbozlik va rasmiy himoya va’da qilingan, biroq aslida ularni Rossiya tomoni “tashlab qo‘ygan”. Ular endi mahbuslar almashinuvi ro‘yxatiga kiritilish umidida, biroq hozircha bunday qadamlar qo‘yilmaganini aytishmoqda.

Mahkumlarning o‘zlari O‘zbekiston Respublikasi Prezidenti Shavkat Miromonovich Mirziyoyevga yo‘llangan videomurojaatni yozib olishdi. Unda ular ehtimoliy harbiy asirlarni almashish doirasida o‘z vatanlariga tezroq qaytishlari uchun rasmiy Toshkentdan yordam so‘rashiga umid bildirishgan. Ular o‘z yurtlaridan himoya va yordamga muhtoj ekanliklarini ta’kidlaydilar.

Ukraina asirligida qolgan va o‘z mamlakati rahbariyatiga murojaat qilgan O‘zbekiston fuqarolari orasida quyidagi shaxslar ham ko‘rsatilgan:

Asadullin Fariz Xamzayevich – bir yilga yaqin asirlikda;

Islomov Jasur Jaxonovich – 2025 yil 7 aprelda qo‘lga olingan;

Silantiyev Danil Sergeyevich – 2025 yil 25 martdan boshlab asirlikda;

Matjanov Musabay Qo‘shqarbay o‘g‘li — bir yilga yaqin asirlikda;

Adizov Gʻulomjon Neshotovich – qo‘lga olingan vaqti ko‘rsatilmagan;

Mirpo‘latov Davlatjon Arabjonovich – asirlikda bo‘lgan vaqt ham ko‘rsatilmagan.

«Men yashashni xohlayman» loyihasi Ukraina hukumati tomonidan Rossiya askarlari va harbiy amaliyotlar ishtirokchilarining taslim bo‘lishiga, shuningdek, mahbuslar va almashinuvlar bilan ishlashga qaratilgan gumanitar dastur doirasida yaratilgan. Oxirgi oylarda u Rossiya tomonidagi mojaro zonasiga, xususan, Markaziy Osiyo davlatlaridan kelgan xorijlik yollanma askarlar va ko‘ngillilar ham ishtirok etganini ta’kidladi.

Eslatib o‘tamiz, O‘zbekiston hukumati bundan avval ham o‘z fuqarolarini xorijdagi harbiy mojarolarda qatnashmaslikdan bir necha bor ogohlantirib, bunday harakatlar jinoiy javobgarlikka olib kelishi mumkinligini eslatgan edi. Xususan, respublika qonunchiligiga muvofiq, O‘zbekistonning rasmiy ruxsatisiz boshqa davlatlar hududida qurolli mojarolarda qatnashish jinoyat hisoblanadi.

Qator inson huquqlari tashkilotlariga ko‘ra, so‘nggi ikki yilda Markaziy Osiyo davlatlari fuqarolarini Rossiya qurolli guruhlariga odatda xususiy harbiy kompaniyalar yoki fuqarolik va barqaror daromad va’dalari orqali jalb qilish holatlari ko‘p kuzatilgan. Ularning ba’zilari keyinchalik qo‘lga olindi, boshqalari esa shartnomani buzganliklari va huquqiy himoyaning yo‘qligi haqida xabar berishdi.

Ukraina asirligida qolgan O‘zbekiston fuqarolari bilan bog‘liq vaziyat xorijdagi o‘z fuqarolarining huquqlarini himoya qilishda rasmiy tuzilmalarning faolroq ishtirok etishi zarurligi, shuningdek, qurolli mojarolarda ishtirok etishning oldini olish muhimligi masalasini yana bir bor ko‘tarmoqda.