Ukrainadagi urushda halok bo‘lgan va bedarak yo‘qolgan O‘zbekiston fuqarolari ro‘yxatini e’lon qildi

«Men yashashni xohlayman» – «Хочу жить» loyihasi Ukrainada Rossiya armiyasi safida jang qilgan, jangda halok bo‘lgan va bedarak yo‘qolgan O‘zbekiston fuqarolari ro‘yxatini e’lon qildi. Ro‘yxatga faqat ismlari tasdiqlanganlar kiritilgan.

Mualliflarning fikriga ko‘ra, bu to‘liq ro‘yxat emas – halok bo‘lgan va bedarak yo‘qolganlarning haqiqiy soni ancha ko‘p bo‘lishi mumkin. Rossiya yollanma askarlari tarkibida halok bo‘lgan mazkur rщyxatdagi 481 o‘zbekistonlikning shaxsi tasdiqlangan.

Loyiha ma’lumotlariga ko‘ra, O‘zbekiston Rossiya armiyasidagi xorijiy yollanma askarlar soni bo‘yicha birinchi o‘rinda turadi. Mualliflar Ukrainaga qarshi jang qilgan yoki hali ham jang qilayotgan kamida 2715 o‘zbekistonlik fuqaroni aniqlaganliklarini ta’kidlaydi.

2023-yilda Rossiya Mudofaa vazirligi bilan 498, 2024-yilda 941 va 2025-yilning dastlabki olti oyida qariyb 1300 o‘zbekistonlik shartnoma imzolagan. Bu raqamlar faqat tasdiqlangan holatlarni aks ettiradi; haqiqiy raqamlar ko‘proq bo‘lishi mumkin.

O‘zbeklar ham xorijiy harbiy asirlar orasida muntazam ravishda birinchi o‘rinni egallaydi.

Loyiha fikriga ko‘ra, ommaviy mehnat migratsiyasi buning sabablaridan biridir. Faqat 2025-yilda Rossiyaga 1,8 million o‘zbek kelgan. Ularning aksariyati mehnat migrantlari, ammo hammasi ham qonuniy ish topa olmaydi. Mualliflarning fikriga ko‘ra, Rossiya ularni «zambarak go‘shti» sifatida ishlatadi, ularni tegishli tayyorgarliksiz frontga yuboradi.

Migrant ishchilar rossiyalik yollovchilar uchun asosiy resursga aylangan. Aslida, odam savdosini eslatuvchi tizim ishlaydi: harbiy xizmatchilardan tortib politsiya xodimlarigacha bo‘lgan vositachilar har bir yollangan shartnoma asosidagi askar uchun to‘lov oladi. Nomzodlar deyarli hech qanday tekshiruvdan o‘tmaydi; yagona muhim talab shundaki, ular jang qilish uchun jismonan tayyor bo‘lishlari kerak.

Markaziy Osiyo fuqarolari huquqiy jihatdan zaif. Ular ko‘pincha fuqarolik ishi bilan ta’minlanish va’dalariga aldanib, shartnomalar imzolashga majburlash uchun deportatsiya yoki jinoiy javobgarlikka tortilish bilan qo‘rqitiladi.

Loyiha mualliflari O‘zbekiston rasmiylarining targ‘ibot ishlari yetarli emasligini va o‘zbeklar Rossiya armiyasi uchun «oson o‘lja»ga aylanib borayotganini ta’kidlamoqda.

O‘ldirilgan va bedarak yo‘qolgan o‘zbek askarlarining aksariyati oddiy askarlar, oz qismi yefreytor va serjantlar bo‘lgan. Halok bo‘lganlarning tug‘ilgan yillari 1962-yildan 2004-yilgacha bo‘lgan.

Migrantlarga qurolli mojarolarda qatnashmaslik va harbiy tuzilmalar bilan shartnomalar tuzmaslik qat’iy tavsiya etiladi.