Yevropa migratsiya siyosatini qattiqlashtiradi

Yevropa Ittifoqi populistik kayfiyatning kuchayishini jilovlash uchun deportatsiyalarni tezlashtirish niyatida, biroq yangi reja ularning ta’sirini kuchaytirishi mumkin, deb yozadi POLITICO nashri.

Yevropa Komissiyasi Yevropa Ittifoqini tark etishga buyruq berilgan odamlar haqiqatda chiqib ketishini ta’minlashga harakat qilmoqda. Seshanba kuni migratsiya bo‘yicha komissari Magnus Brunner va ijrochi vitse-prezident Xenna Virkkunen deportatsiya tartib-qoidalarini soddalashtirish, Yevropa Ittifoqini tark etishdan bosh tortgan noqonuniy muhojirlar uchun jazo choralarini kuchaytirish va deportatsiyani kutayotganlarni ushlab turish uchun Yevropadan tashqarida “qaytib kelish markazlari”ni tashkil etishga qaratilgan rejani taqdim etdi.

Yevrokomissiya maʼlumotlariga koʻra, 2023-yilda Yevropa Ittifoqini tark etish uchun 480 mingdan ortiq kishiga buyruq berilgan, biroq chiqib ketganlarning haqiqiy soni atigi 20 foizni tashkil etgan.

Yangi siyosatning rasmiy maqsadi immigratsiya qoidalariga rioya qilishni ta’minlash bo’lsa-da, uning asosiy maqsadi siyosiy: o’ta o’ng partiyalarning kuchayishini cheklash.

“Migratsiya… ko’pincha populistlar tomonidan siyosiy manfaatlar uchun foydalaniladi”, – deydi Virkkunen.

«Fuqarolarimiz bizdan migratsiyani samarali boshqarishimizni kutmoqda. Agar qolish huquqiga ega bo’lmagan odamlar YeIda qolsa, bu bizning butun migratsiya siyosatimizga ishonch va Yevropaning malakali ishchilarni jalb qilish qobiliyatini pasaytiradi».

Germaniya, Fransiya, Avstriya, Niderlandiya va Shvetsiyada immigratsiyaga qarshi kayfiyat kuchaygan bir paytda Yevropa xalq partiyasi (EPP) boshchiligidagi o‘ng markazchi partiyalar saylovchilarni migratsiya nazorat ostida ekanligiga ishontirishga harakat qilmoqda.

«Ushbu taklif bilan biz umumiy uyimiz Yevropani tartibga solamiz», deb ta’kidlagan Virkkunen.

Mushuk-sichqon o’yini

Brunnerning aytishicha, Bryussel deportatsiyalar tufayli «mushuk-sichqon o’yinidan» charchagan.

“Yevropa Ittifoqini har beshinchi muhojirdan faqat biri tark etadigan holatga chidab bo‘lmaydi. Jamiyatimiz bunga toqat qila olmaydi va chidamaydi. Biz chinakam muhtojlar uchun boshpana olish huquqini himoya qilishimiz va ochiq jamiyatga jamoatchilik ishonchini saqlashimiz kerak».

Rejaning asosiy chora-tadbirlari:

✅ Yevropaga qaytish tartibi – deportatsiya qilinganlarning qochqinlik maqomini olish uchun qayta ariza berish uchun mamlakatlar o’rtasida harakatlanishiga yo’l qo’ymaslik uchun Evropa Ittifoqining barcha 27 davlatiga amal qiladi.
✅ Milliy hokimiyat organlarining vakolatlari kengaytirildi – xavfsizlikka tahdid solayotgan migrantlarni nazorat qilish va hibsga olish imkoniyatini oshirish.
✅ Xavfsizlik tahdidi sifatida tasniflangan deportatsiya qilinganlar uchun Yevropa Ittifoqiga kirish avtomatik ravishda taqiqlanadi.

Qaytish markazlari: Yangi Ruandami?
Paketning eng munozarali qismi deportatsiya qilinganlarni vaqtincha ushlab turish uchun Yevropa Ittifoqidan tashqarida tashkil etiladigan «qaytish markazlari»dir.

Komissiya bu Britaniyaning Ruandaga muhojirlarni yuborish rejasiga yoki Italiyaning Albaniya bilan tuzgan kelishuviga mos kelmasligi lozimligini ta’kidlamoqda.
Brunnerning aytishicha, Yevropa Ittifoqi lagerlar qurmaydi, faqat deportatsiya qilinganlarni qabul qilishga rozi boʻlgan uchinchi davlatlar uchun “minimal standartlar”ni oʻrnatadi.

«A’zo davlatlar bu variantni o’rganishi mumkin. Gap muzokaralar, bitimlar va diplomatik kelishuvlar masalasidir», deb izohlagan Brunner.

Yevropa parlamentidagi siyosiy kurash
Deportatsiyalarni kuchaytirish rejasi Ursula fon der Leyen boshchiligidagi Yevropa xalq partiyasi (EPP) saylov strategiyasining asosiy qismidir. Biroq uning Yevroparlamentda ma’qullanishi so‘roq ostida qolmoqda.

Sotsial-demokratlar (S&D) va Yangi Yevropa «qaytish markazlariga» keskin qarshi bo’lib, ularni populistik harakat deb ataydi.

“Bu deportatsiya muammosini hal qilish emas, balki Yevropa qadriyatlarini buzish”, deydi Renew Europe rahbari Valeri Ayer.

Ayni paytda, agar EPP «Venesuela ko’pchiligi» deb atalgan konservatorlar va o’ta o’nglar ittifoqiga qo’shilsa, o’ta o’ng partiyalar tashabbusni qo’llab-quvvatlashga tayyor.

«Biz o’ng markazchilarning ko’pchiligiga umid qilmoqdamiz … lekin endi hammasi EPPga bog’liq», deydi Yevropa konservatorlari va islohotchilar (ECR) guruhi hamraisi Nikola Prokachchini.

Brunner, o’z navbatida, sotsialistlar va liberallarning qo’llab-quvvatlashiga umid qiladi.

«Bu mafkura masalasi emas, balki amaliy yechim. Biz uning zarurligini hatto ikkilanib turgan tomonlarga ham tushuntirishga tayyormiz», – degan u.

EPP S&D va Renew bilan koalitsiya o’tgan yili kelishilgan kengroq Migratsiya paktiga o’xshash qonun loyihasini qabul qilishga imkon beradi, deb umid qilmoqda.

“Umid qilamanki, konstruktiv muloqotning iloji bor”, – deydi Yevroparlament deputati Tomas Tobe.