Дунёда қанча муҳожир бор?

18 декабрь куни бутун дунёда Мигрантлар куни нишонланади. Бу кун мигрантлар муаммолари ва уларнинг жамият ривожига қўшаётган ҳиссасига эътиборни беришга қаратилган.

Халқаро Миграция Ташкилоти (ХМТ) маълумотларига кўра, 2023 йилда дунёда 281 миллионга яқин муҳожир яшаган, бу бутун дунё аҳолисининг қарийб 3,6 фоизини ташкил қилади. Бу 2022 йилга нисбатан 2,2 фоизга кўпдир.

Муҳожирларнинг аксарияти ривожланган мамлакатларда яшайди. Бу давлатларда дунёдаги барча мигрантларнинг қарийб 63 фоизи йиғилган. Хусусан, Европада тахминан 82 миллион, Шимолий Америкада 59 миллион, Австралия ва Океанияда 10 миллионга яқин муҳожир бошпана топган.

Ривожланаётган мамлакатларда дунёдаги барча муҳожирларнинг қарийб 37 фоизи истиқомат қилади.

Хусусан, Осиёда 100 миллионга яқин, Африкада 80 миллион, Лотин Америкаси ва Кариб ҳавзасида тахминан 30 миллион муҳожир бор.

Миграциянинг асосий сабаблари – иш қидириш, таълим, оилани бирлаштириш ва қочқин.

Иш излаш бутун дунёдаги миграциянинг асосий сабабидир. ХМТ маълумотларига кўра, барча муҳожирларнинг 60% га яқини қабул қилувчи мамлакатларда ишлайди. Улар ушбу мамлакатлар иқтисодиётида муҳим рол ўйнайди, маҳаллий аҳоли тўлдира олмайдиган иш ўринларини тўлдиради.

Таълим миграциянинг яна бир муҳим сабабидир. ХМТ маълумотларига кўра, барча муҳожирларнинг 20% ​​га яқини қабул қилувчи мамлакатларда таълим олади. Улар аҳолининг билим даражаси ва малакасини ошириш орқали ушбу мамлакатларнинг инсон капиталини ривожлантиришга ёрдам беради.

Оиланинг бирлашиши миграциянинг яна бир муҳим сабабидир. ХМТ маълумотларига кўра, барча муҳожирларнинг тахминан 10 фоизи қабул қилган  мамлакатларда яшаётган оила аъзолари билан бирлашган. Бу оилавий муносабатларни сақлашга ва ижтимоий ҳамжиҳатликни мустаҳкамлашга ёрдам беради.

Қочқинлар миграциянинг энг оғриқли ва мураккаб шаклидир. ХМТ маълумотларига кўра, 2023 йилда дунё бўйлаб уруш, зўравонлик ёки таъқиблар туфайли ўз уйларини тарк этишга мажбур бўлган тахминан 26 миллион қочқин бўлган. Қочқинлар бошпана, иш ва уй-жой олишда қийинчиликлар каби кўплаб муаммоларга дуч келишмоқда.

Миграция мураккаб ҳодиса бўлиб, ижобий ва салбий оқибатларга олиб келади. Бир томондан, мигрантлар қабул қилувчи мамлакатлар иқтисодиётини ривожлантиришга, ишчи кучини тўлдиришга ва аҳолининг малака даражасини оширишга ёрдам берса, бошқа томондан, миграция ижтимоий кескинлик ва низоларнинг кучайишига олиб келиши мумкин.

Миграцияни барча иштирокчилар учун янада самаралироқ ва хавфсизроқ қилиш учун унинг ўртасидаги мувозанатни топиш муҳимдир.

Ўзбекистон муҳожирларни етказиб бериш бўйича дунёдаги асосий давлатлардан бири ҳисобланади. Халқаро миграция ташкилоти маълумотларига кўра, 2022 йилда 3 миллиондан ортиқ Ўзбекистон фуқароси хорижда яшаган.

Ўзбекистонлик муҳожирлар дунёнинг турли мамлакатларида, жумладан, Россия, Қозоғистон,  Туркия, Жанубий Корея ва бошқа мамлакатларда меҳнат қилмоқда.

Россияда ўзбек муҳожирлари энг йирик диаспоралардан бирини ташкил қилади. Росстат маълумотларига кўра, 2022 йилда Россияда тахминан 3 миллион ўзбек истиқомат қилган. Улар мамлакат иқтисодиётида муҳим ўрин тутиб, қурилиш, қишлоқ хўжалиги, савдо ва хизмат кўрсатиш каби турли соҳаларда меҳнат қилмоқда.

Ўзбекистон Меҳнат ва аҳолини ижтимоий муҳофаза қилиш вазирлиги маълумотларига кўра, 2022 йилда Россиядаги ўзбекистонлик муҳожирлар ўз ватанларига 10 миллиард доллардан ортиқ маблағ ўтказган.

Бу пул ўтказмалари Ўзбекистон учун валюта тушумларининг муҳим манбаи ҳисобланади.

Туркияда ўзбек муҳожирлари қурилиш, қишлоқ хўжалиги, савдо ва хизмат кўрсатиш каби турли соҳаларда меҳнат қилмоқда. Ўзбекистон Ташқи ишлар вазирлиги маълумотларига кўра, 2022 йилда Туркияда 200 мингдан ортиқ ўзбекистонлик истиқомат қилган.

Жанубий Кореяда ўзбекистонлик муҳожирлар қурилиш, қишлоқ хўжалиги, ишлаб чиқариш ва хизмат кўрсатиш каби турли соҳаларда меҳнат қилмоқда.