“Hamma narsani ham taqiqlayvermaslik kerak”: ekspertlar mehnat muhojirlarini qo’rqitmaslikka chaqirmoqda

So‘nggi yillarda migrant mehnatidan faol foydalanayotgan Rossiya kompaniyalari ishchi kuchi topish va yollashda tobora ko‘proq qiyinchiliklarga duch kelmoqda. Bunday ishchilarga talab o’sishda davom etib, taklif kamaymoqda. Chet ellik ishchilarni alkogol savdosi, ko‘cha ovqatlari va jamoat transporti kabi sohalarda patent bo‘yicha ishga olishni taqiqlovchi migratsiya qonunlarini kuchaytirish bo‘yicha qat’iy choralar muammoni yanada chuqurlashtirmoqda.

Rossiya Sanoatchilar va tadbirkorlar ittifoqi (РСПП) maʼlumotlariga koʻra, rossiyalik ish beruvchilarning uchdan ikki qismi migrantlarni yollashda qiyinchiliklarga duch kelgan va buni kompaniyalarning 53 foiziga bevosita sezilmoqda. Qurilish (35%), ishlab chiqarish (23%) va oziq-ovqat xizmati (25%) ishchi kuchi tanqisligiga duchor boʻlgan yetakchi tarmoqlardir. Asosiy qiyinchiliklar – malakali mutaxassislarning yetishmasligi va til to’siqlari, bu esa migrantlarning rus tilidan imtihon topshirishlarini qiyinlashtiradi.

Vaziyat demografik muammolar va migratsiya oqimini kamaytirishga qaratilgan siyosiy qarorlar bilan murakkablashdi. 2023-yilda mehnat muhojirlari soni 3,47 million kishiga kamaydi, bu pandemiyadan oldingi darajadan deyarli bir millionga kam. Migrantlar asosan MDH davlatlaridan, jumladan, Oʻzbekiston, Tojikiston va Qirgʻizistondan keladi, MDHdan tashqari davlatlardan kelgan ishchilar ulushi esa nihoyatda pastligicha qolmoqda – atigi 4%.

Rossiya Fanlar akademiyasining Iqtisodiyot instituti hisob-kitoblariga ko’ra, Rossiyada umumiy ishchi kuchi tanqisligi taxminan 5 million kishini tashkil qiladi. Bu ayniqsa qurilish, yo’lovchi tashish va umumiy ovqatlanish kabi sohalarda yaqqol seziladi, mutaxassislar yetishmovchiligi o’n minglab kishilarni tashkil etadi.

Rossiya Fanlar akademiyasining muxbir a’zosi, Oliy Iqtisodiyot maktabi mehnat tadqiqotlari markazi boshlig’ining o’rinbosari Rostislav Kapelyushnikovning ta’kidlashicha, bugungi kunda migrantlar Rossiya ishchi kuchini to’ldirish mumkin bo’lgan yagona zahiradir. Biroq, hokimiyat – federal va mahalliy – maqsadli ravishda ularning bandligini cheklaydi va bu manbani kamaytirish, hatto yopib tashlash uchun hamma narsani qiladi.

Rossiya Federatsiyasi hukumati huzuridagi Moliya universiteti professori Aleksey Zubetsning fikricha, o‘tgan yili migrantlar sonining 23 foizga qisqarishi ikki tomonlama xarakterga ega. Bir tomondan, 2023-yilning birinchi yarmida inflyatsiya tezlashdi va rublning real kursi deyarli 15 foizga tushdi. Shu bilan birga, ayrim hududlarda xorijliklarni ayrim sohalarda – transportda, umumiy ovqatlanishda, huquq-tartibot idoralarida ishga yollashni amalda taqiqlash joriy qilingan. Rasmiylar ularni ishsiz Rossiya fuqarolari hisobidan almashtirishni taklif qilmoqda. Biroq, statistika shuni ko’rsatadiki, bu yil muammo hal etilmagan.

Chakana savdoda kadrlar yetishmasligiga kelsak, bir qator oziq-ovqat bozorlarida u 40 foizdan oshadi.

Ekspertlar mehnat muhojirlarini cho‘chitib yubormaydigan, balki mehnat bozori ehtiyojlari va Rossiyaning iqtisodiy barqarorligi o‘rtasidagi muvozanatni saqlashga yordam beradigan migratsiya siyosatiga muvozanatli yondashish muhimligini ta’kidlamoqda.